Thẩm Mỹ Không Phải “Cảm Tính”: Sự Thật Cái Đẹp Mà 99% Mọi Người Hiểu Lầm

✅Theo thẩm mỹ của bạn thì Vì sao áo dài lại được cho là đẹp hơn áo đầm của phương Tây?

✅Mặc đồ hiện đại, cá tính có làm tôi mất đi sự nữ tính không?

Tại một góc quán cà phê sang trọng giữa lòng Sài Gòn nhộn nhịp, An và cậu em họ tên Tú đang ngồi lặng lẽ, quan sát dòng người qua lại. An, một người đàn ông ngoài bốn mươi với con mắt của một họa sĩ, có một khả năng kỳ lạ là nhìn thấu bản chất của thiết kế trong mọi vật. Còn Tú, một kỹ sư trẻ đầy lý trí, luôn nhìn đời qua lăng kính của những con số và công thức.

Cuộc trò chuyện của họ bắt đầu khi An khẽ hất hàm về phía một nhóm phụ nữ trung niên đang cười nói vui vẻ ở bàn bên cạnh. Họ mặc những chiếc áo đầm kiểu Âu, màu sắc rực rỡ, trông có vẻ đắt tiền.

“Nhìn kìa,” An bắt đầu, giọng anh trầm ngâm. “Tú nghĩ mấy cái áo đầm đó là của văn hóa nào?”

Tú nhún vai. “Thì là áo đầm thôi anh. Chắc là đồ của người miền Tây. Ở Việt Nam mình thì gọi chung là áo đầm, chứ em biết chắc nó không phải đồ truyền thống của mình. Đồ của mình là áo dài mà.”

An gật gù, một nụ cười ý nhị nở trên môi. “Đúng rồi. Áo dài của Việt Nam. Giờ anh hỏi thật nhé, giữa cái áo đầm của người phương Tây và tà áo dài của người Việt Nam mình, em nghĩ cái nào làm cho người phụ nữ đẹp hơn?”

Tú không cần suy nghĩ một giây. “Áo dài chứ anh. Một trăm phần trăm luôn. Em không rành về nghệ thuật nhưng nhìn vào cái dáng áo dài em thấy nó có hồn hơn, nó tôn dáng phụ nữ Á Đông mình hơn.”

An tỏ ra hài lòng. “Thấy chưa? Anh hiếm khi gặp được một người có năng khiếu về nghệ thuật, có con mắt thẩm mỹ mà lại không nhận ra được điều đó. Tà áo dài là một tuyệt tác.”

Quan Niệm “Tào Lao” Về Vẻ Đẹp và Con Mắt Của Người Họa Sĩ

Cuộc trò chuyện tưởng chừng đơn giản về thời trang bỗng rẽ sang một hướng sâu sắc hơn, chạm đến cốt lõi của nhận thức về cái đẹp.

Tú tiếp lời, “Nhưng cũng có nhiều người nói ‘vẻ đẹp nằm trong mắt kẻ si tình’ mà anh. Có thể với người này nó đẹp, với người kia thì không.”

An bật cười, một tiếng cười sảng khoái nhưng đầy vẻ châm biếm. “À, cái câu đó. Anh nghe hoài. ‘Cái nhà này đẹp hay không, chiếc xe này đẹp hay không, là dựa vào cặp mắt của người đang nhìn.’ Với anh, đó là chuyện tào lao.”

Tú hơi ngạc nhiên trước sự thẳng thắn của ông anh. An giải thích, giọng đầy nhiệt huyết: “Thiết kế, hay thẩm mỹ, nó không phải là một thứ cảm tính mơ hồ. Nó có quy luật, có nguyên tắc, giống như toán học của em vậy. Em là kỹ sư, em nhìn vào một bài toán, em biết ngay bài nào dễ, bài nào khó. Em nhìn vào một công thức phức tạp giải quyết một vấn đề lớn, em sẽ thán phục cái người đã phát minh ra nó, đúng không? Em thấy được vẻ đẹp trong sự logic, sự tinh gọn và hiệu quả của nó.”

“Vâng, đúng là vậy,” Tú thừa nhận.

“Thì nghệ thuật cũng thế!” An khẳng định. “Một người được trời phú cho con mắt họa sĩ, họ nhìn vào một thiết kế và biết ngay nó ‘đúng’ hay ‘sai’. Họ thấy được sự cân bằng, tỉ lệ, màu sắc, chiều sâu. Nó không phải là ‘thích’ hay ‘không thích’ một cách chủ quan. Nó là sự nhận biết một cách khách quan về sự hài hòa.”

An dừng lại, nhìn xa xăm. “Anh thấy ở Việt Nam mình có nhiều người có vị giác rất tinh tế. Cô Sáu của anh, hay thằng nhóc làm an ninh cho nhà anh. Dẫn nó đi ăn đồ Ấn Độ, đồ Ai Cập, những món nó chưa từng ăn trong đời, vậy mà nó nếm một miếng là có thể phân tích vanh vách trong đó có gia vị gì. Cái lưỡi của họ có ‘năng khiếu’ đó. Còn anh,” An cười tự giễu, “anh ăn chỉ biết ngon hay dở thôi, chứ chịu, không phân tích được.”

Tú gật gù, cậu bắt đầu hiểu ra vấn đề. Năng khiếu là một thứ có thật, dù là trong toán học, ẩm thực, hay nghệ thuật.

Cái Não Không Ngừng Phân Tích: Lời Nguyền Của Năng Khiếu

Để minh họa cho luận điểm của mình, An cầm ly nước cam trên bàn lên. “Đây, em nói anh đừng có suy nghĩ gì cả, chỉ cầm lên và uống thôi. Anh làm không được.”

Anh xoay nhẹ chiếc ly trong tay. “Ngay khi anh chạm vào nó, cái não anh đã tự động làm việc. Cái thằng thiết kế cái ly này có thẩm mỹ không? Độ cong của miệng ly đã hoàn hảo chưa? Màu cam của nước có đủ tươi không? Miếng cam trang trí nên để thế này, hay thế này, hay gài lên miệng ly sẽ đẹp hơn? Cái cọng sả này nên để thẳng, để nghiêng, hay cắm sâu xuống? Tất cả những câu hỏi đó nó tự động chạy trong đầu anh. Anh có muốn không? Không. Nhưng nó vẫn cứ chạy.”

Tú nhìn ông anh mình, nửa khâm phục, nửa ái ngại. Đúng là nhiều lần đi ngoài đường, cậu thấy An cứ chỉ trỏ, phân tích hết cái này đến cái kia, từ cái biển quảng cáo đến kiến trúc của một tòa nhà. Lúc đầu cậu thấy hơi kỳ lạ, nhưng giờ thì đã hiểu. Đó là hoạt động tự nhiên của một bộ não được lập trình để cảm nhận thiết kế.

An kể tiếp, “Như mấy bức tranh treo ngoài hành lang kia. Bốn bức tranh lớn màu đỏ, trông có vẻ là của cùng một bộ. Nhưng anh chỉ đi ngang qua thôi, mắt anh liếc một cái là não anh tự động phân tích. Anh không cần cố gắng, nó tự làm. Anh biết ngay bốn bức đó là do hai họa sĩ khác nhau vẽ.”

“Sao anh biết hay vậy?” Tú tò mò.

“Vì nét cọ của hai bức bên trái khác với hai bức bên phải. Họa sĩ vẽ hai bức bên trái có kỹ thuật tốt hơn, biết cách tạo ra chiều sâu, làm cho bức tranh có cảm giác 3D. Còn họa sĩ bên kia vẽ khá non tay, hình ảnh nó phẳng như 2D. Họa sĩ bên trái cũng cân bằng các chi tiết trên khuôn mặt nhân vật tốt hơn. Mấy cái đó, mắt anh nó tự ‘đo’ và ‘thấy’. Anh đi vệ sinh ngang qua thôi mà trong đầu đã phân tích xong cả một bài luận nghệ thuật. Mệt không? Mệt chứ. Nhưng đó là bản chất của anh.”

Anh kết luận lại vấn đề: “Anh nói những chuyện này để em hiểu rằng, khi anh nói áo dài là một thiết kế siêu việt, còn phần lớn áo đầm phương Tây không thể sánh bằng khi mặc lên người phụ nữ Việt, đó không phải là ý kiến chủ quan. Đó là sự phân tích từ con mắt của một người cả đời chỉ tập trung vào việc nghiên cứu và tái hiện vẻ đẹp của người phụ nữ.”

Áo Dài, Nữ Tính và “Quyền Lực” Tối Thượng Của Phụ Nữ

Câu chuyện giờ đây chuyển từ nghệ thuật sang một lĩnh vực còn sâu xa hơn: tâm lý và giá trị giới.

“Tà áo dài,” An nói với vẻ thành kính, “anh không biết ai trong lịch sử đã thiết kế ra nó, có thể nó được truyền cảm hứng từ sườn xám của Trung Quốc, chuyện đó không lạ khi hai quốc gia ở gần nhau. Nhưng dù nguồn gốc thế nào, cả hai đều là những tuyệt tác thời trang. Nó là 10 trên 10 điểm cho việc tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ.”

Anh nhấn mạnh: “Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, từ đi học, đi làm, đi chơi, một người phụ nữ mặc áo dài không bao giờ có thể sai lầm. Nó luôn toát lên vẻ đẹp, sự dịu dàng, và quan trọng nhất là nữ tính.”

An nhìn thẳng vào mắt Tú. “Em có nhớ anh từng nói về các quy luật về quyền lực của người phụ nữ không? Cái quy luật đầu tiên, quan trọng nhất là gì?”

Tú ngẫm nghĩ rồi đáp: “Không bao giờ làm bất cứ điều gì làm giảm đi sự nữ tính của mình.”

“Chính xác! Vì giá trị lớn nhất của một người phụ nữ là gì? Là sự nữ tính.” An nói một cách đanh thép. “Nhiều người sẽ cãi, nói rằng phụ nữ phải có tiền, phải độc lập tài chính. Anh nói thẳng, phụ nữ càng làm nhiều tiền, sức hấp dẫn của họ trong mắt một người đàn ông mạnh mẽ, thành đạt càng giảm đi.”

Tú tỏ vẻ hoài nghi. An giải thích ngay: “Một cô gái giàu có, kiếm nhiều tiền có thể thu hút mấy thằng yếu đuối, lười biếng, muốn ăn bám. Nhưng một người đàn ông mạnh mẽ, người có thể tự tạo ra tài sản, anh ta không cần tiền từ phụ nữ. Anh ta cần một người bạn đời nữ tính, một người hỗ trợ tinh thần, một người sẵn sàng làm tình, sinh con, và xây dựng một gia đình ấm áp. Anh ta không cần thêm một đối thủ cạnh tranh trong nhà.”

“Vì vậy,” An tiếp tục, “bất cứ thứ gì làm tăng nữ tính, phụ nữ nên làm. Bất cứ thứ gì làm giảm nữ tính, họ nên tránh. Ví dụ đơn giản nhất, mấy cái quần quân đội, quần túi hộp mà mấy cô gái trẻ bây giờ hay mặc. Cái quần đó được thiết kế cho ai? Cho quân đội, cho đàn ông ra trận đựng đạn, đựng lựu đạn. Một cô gái mặc nó vào, ấn tượng duy nhất nó tạo ra là sự nam tính, sự gai góc. Nó triệt tiêu hoàn toàn vẻ mềm mại, dịu dàng.”

Chủ Nghĩa Thực Dân và Vết Sẹo Trong Tư Duy Thời Trang

Từ chiếc quần túi hộp, An kéo câu chuyện đến một bức tranh toàn cảnh hơn, một vết thương lịch sử vẫn còn âm ỉ trong tiềm thức của cả một dân tộc.

“Điều khiến anh buồn không phải là họ chọn mặc một cái gì đó khác. Điều khiến anh buồn là tại sao họ lại chọn một thứ không đẹp bằng, không hay bằng cái mà mình đang có sẵn,” An trầm giọng. “Và gốc rễ của nó, theo anh, đến từ một thứ gọi là chủ nghĩa thực dân.”

Tú lắng nghe chăm chú.

“Cái thời Pháp thuộc,” An giải thích, “họ không chỉ chiếm đất đai của mình. Họ gieo vào đầu óc người Việt một tư tưởng rằng chúng ta thấp kém hơn họ. Rằng chúng ta không bao giờ khôn bằng họ, mạnh bằng họ, văn minh bằng họ. Họ ở trên đây, còn chúng ta mãi mãi ở dưới này. Dần dần, một bộ phận người Việt, kể cả giới quý tộc, vua chúa, bắt đầu tin vào điều đó. Họ nghĩ rằng muốn trở nên sang trọng, cao cấp thì phải bắt chước người Pháp, phải mặc vest, mặc sơ mi, mặc đầm dạ hội.”

“Cái tư duy đó nó ăn sâu đến tận ngày hôm nay. Em thấy đó, phụ nữ Việt đi cà phê, đi tiệc, đi gặp gỡ bạn bè, họ mặc gì? Họ mặc áo đầm kiểu Tây. Họ mặc định rằng đó mới là sang trọng, là thời thượng. Họ đã vô tình lãng quên rằng mình sở hữu một thứ còn đẹp hơn vạn lần: tà áo dài.”

An thở dài. “Anh không phải là người bảo thủ, cực đoan. Bất cứ cái gì của phương Tây mà nó thực sự hay hơn, tốt hơn, mình phải học hỏi ngay. Xe máy, ô tô, tàu cao tốc, mình phải bắt chước, và phải làm cho bằng được. Ngay cả cái áo sơ mi trắng của đàn ông, nó là một thiết kế tuyệt vời. Nó làm người đàn ông trông nam tính, lịch sự, chuyên nghiệp trong hầu hết mọi hoàn cảnh. Nó hay, nên mình dùng, anh không có vấn đề gì.”

“Cái anh có vấn đề,” An nhấn mạnh, “là khi chúng ta đi bắt chước một thứ dở hơn cái mình đang có. Chúng ta đã có một phát minh thời trang đỉnh cao là áo dài, một thứ làm cho phụ nữ trở nên nữ tính và quyến rũ tột bậc, vậy tại sao chúng ta lại chạy theo những chiếc áo đầm phương Tây vốn không được thiết kế cho vóc dáng và thần thái của người Á Đông, và trong nhiều trường hợp, nó còn làm giảm đi sự nữ tính của họ?”

Bài Học Cuối Cùng: Từ Chiếc Áo Đầm Đến Gã “Tây Ba Lô”

Để kết thúc câu chuyện, An đưa ra một ví dụ cuối cùng, một ví dụ sắc lẹm và gây sốc, để phơi bày tận cùng cái mà anh gọi là “tâm lý thuộc địa”.

“Cái tư duy ‘Tây hơn là tốt hơn’ nó thể hiện rõ nhất ở cách người mình đối xử với mấy gã Tây ba lô,” An nói, giọng anh có chút bực dọc. “Em phải hiểu, một thằng Tây mà qua Việt Nam sống, không có vợ/bồ người Việt, không có kinh doanh gì ở đây, thì 99% nó là một thằng thất bại ở chính đất nước của nó. Nó qua đây vì chi phí sống rẻ, vì nó không đủ khả năng để tồn tại ở quê nhà.”

“Ở nước nó, địa vị của nó có khi còn thấp hơn một cô nhân viên lễ tân hay một anh bảo vệ ở Việt Nam. Nhưng khi nó bước chân đến đây, nhiều người mình lại tự động đặt nó lên bàn thờ. Tự động hạ thấp bản thân mình xuống, nhìn nó với ánh mắt ngưỡng mộ. Tại sao vậy?”

An không đợi Tú trả lời. “Tại vì cái tư tưởng chủ nghĩa thực dân đã ăn vào máu rồi. Mình bị lập trình để nghĩ rằng da trắng là hơn, là sang. Một thằng Tây nghèo mạt rệp, có khi tiền mua vé máy bay về nước cũng không có, lại được đối xử như ông hoàng. Trong khi đó, em có bao giờ thấy mình ra đường và đối xử với một người công nhân vệ sinh hay một chú xe ôm với sự tôn trọng tương tự không?”

Câu hỏi của An như một nhát búa, đánh thẳng vào nhận thức của Tú. Cậu chưa bao giờ nghĩ về vấn đề này theo cách đó.

An kết luận, giọng đã dịu lại. “Câu chuyện từ chiếc áo đầm của mấy cô kia, đến tà áo dài, đến nữ tính, và cuối cùng là gã Tây ba lô, tất cả đều liên quan đến nhau. Nó bắt nguồn từ một sự tự ti văn hóa, một sự mặc cảm vô hình khiến chúng ta nghĩ rằng những gì của mình không đủ tốt, và phải vay mượn những thứ của người khác, kể cả khi nó không đẹp hơn, không hay hơn.”

An nhấp một ngụm cà phê, nhìn ra ngoài đường phố Sài Gòn. “Đến lúc chúng ta cần nhận ra giá trị của chính mình rồi, Tú à. Bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, như việc tự hào mặc lên người tà áo dài vậy. Bởi vì nó không chỉ là một bộ quần áo. Nó là một biểu tượng của vẻ đẹp, của văn hóa, và của một niềm kiêu hãnh dân tộc đã bị lãng quên quá lâu.”

Tú ngồi im lặng, lòng đầy những suy tư. Buổi cà phê hôm ấy không chỉ cho cậu một góc nhìn mới về thời trang, mà còn là một bài học sâu sắc về lịch sử, văn hóa và giá trị của việc là một người Việt Nam.

Áp Dụng Thông Tin Này Vào Bản Thân Như Thế Nào?

Câu chuyện của An và Tú không chỉ là một cuộc đối thoại. Nó là một tấm gương để mỗi chúng ta soi chiếu lại chính mình. Vậy, làm thế nào để áp dụng những bài học này vào cuộc sống?

1. Chất Vấn Lựa Chọn Của Bạn: Lần tới khi chọn một bộ trang phục, hãy tự hỏi: “Mình chọn nó vì nó thực sự đẹp, phù hợp với mình, hay vì nó giống ‘Tây’, vì một tiêu chuẩn nào đó mà xã hội áp đặt?” Việc nhận thức được động cơ đằng sau lựa chọn là bước đầu tiên để thay đổi.
2. Rèn Luyện Con Mắt Thẩm Mỹ Việt: Bạn không cần phải là họa sĩ. Hãy dành thời gian tìm hiểu về văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật và lịch sử Việt Nam. Ghé thăm một bảo tàng, xem một bộ phim tài liệu về trang phục cung đình, hay đơn giản là quan sát những đường nét hoa văn trên một ngôi đình cổ. Khi bạn hiểu, bạn sẽ biết trân trọng.
3. Định Nghĩa Lại Sự “Sang Trọng”: Sang trọng không nhất thiết phải là đồ hiệu ngoại quốc hay một chiếc đầm dạ hội lộng lẫy. Sang trọng có thể là một tà áo dài lụa được may đo tỉ mỉ, toát lên khí chất thanh cao. Sang trọng đến từ sự tự tin và niềm tự hào về bản sắc của chính bạn.
4. Đối Với Phái Nữ – Tìm Lại Sức Mạnh Nữ Tính: Hãy ý thức được rằng nữ tính là một loại sức mạnh, không phải sự yếu đuối. Tìm kiếm những trang phục, hành động và thói quen giúp tôn vinh vẻ đẹp mềm mại, dịu dàng nhưng không kém phần mạnh mẽ của bạn. Tà áo dài chính là một công cụ hoàn hảo cho việc này.
5. Giao Tiếp Với Sự Tự Trọng: Hãy loại bỏ tâm lý tự ti khi giao tiếp với người nước ngoài. Tôn trọng họ như cách bạn tôn trọng bất kỳ ai, nhưng cũng đòi hỏi sự tôn trọng tương tự cho bản thân và văn hóa của mình. Địa vị của một người nằm ở nhân cách, không phải ở màu da hay quốc tịch.

LỜI KÊU GỌI KẾT THÚC

Câu chuyện về chiếc áo dài và áo đầm thực chất là câu chuyện về sự lựa chọn giữa việc trở thành một bản sao mờ nhạt hay một bản thể độc đáo và rực rỡ. Vẻ đẹp đích thực không đến từ sự bắt chước, mà đến từ sự thấu hiểu và trân trọng chính giá trị cốt lõi của mình.

Bạn nghĩ sao về quan điểm này? Bạn đã bao giờ cảm thấy áp lực phải chạy theo một chuẩn mực vẻ đẹp ngoại lai chưa? Hãy chia sẻ câu chuyện và suy nghĩ của bạn ở phần bình luận bên dưới.

Và đừng quên chia sẻ bài viết này đến bạn bè và người thân. Hãy cùng nhau bắt đầu một cuộc đối thoại ý nghĩa, cùng nhau xây dựng lại niềm tự hào về văn hóa và vẻ đẹp Việt Nam, bắt đầu từ những lựa chọn nhỏ nhất mỗi ngày.

Vì sao áo dài lại được cho là đẹp hơn áo đầm của phương Tây?

Đơn giản là vì áo dài được “đo ni đóng giày” cho vóc dáng và thần thái của phụ nữ Á Đông. Nó là một thiết kế hoàn hảo để tôn lên những đường cong cơ thể một cách kín đáo, thanh lịch, giúp người mặc toát lên sự nữ tính một cách tự nhiên.
Trong khi đó, nhiều kiểu áo đầm được thiết kế theo tiêu chuẩn hình thể phương Tây, nên đôi khi không thực sự phù hợp và không thể hiện được hết gu thẩm mỹ tinh tế của người Việt mình.

Mặc đồ hiện đại, cá tính có làm tôi mất đi sự nữ tính không?

Không hẳn! Vấn đề không nằm ở chỗ “hiện đại” hay “truyền thống”, mà nằm ở “năng lượng” của bộ trang phục. Bạn hoàn toàn có thể cá tính mà vẫn nữ tính. Tuy nhiên, có những trang phục được thiết kế thuần cho nam giới (như quần rằn ri, đồ quân đội) sẽ vô tình làm giảm đi sự mềm mại của bạn. Chìa khóa là hãy tự hỏi: “Bộ đồ này đang giúp mình thể hiện sự mạnh mẽ theo kiểu nam tính hay sức hút theo kiểu nữ tính?”.

Bài viết tương tự

Nữ tính tự nhiên. 3 cách khiến đàn ông mê

Nguồn

Con mắt thẩm mỹ không phải tùy người