Quản lý cảm xúc trong đầu tư đòi hỏi bạn phải có một hệ thống rõ ràng để biết mình nên làm gì ở từng giai đoạn và đủ tài chính để giảm căng thẳng từ biến động thị trường. Cảm xúc không biết phải làm gì có thể giải quyết được, nhưng căng thẳng từ danh mục đầu tư lớn thì chỉ có thể giảm thiểu chứ không thể loại bỏ hoàn toàn.
Hệ Thống Là Chìa Khóa Giúp Bạn Quản Lý Cảm Xúc
Khi bước chân vào thị trường tài chính, dù là chứng khoán, forex, hay tiền mã hóa, cảm xúc là yếu tố quan trọng nhất bạn cần kiểm soát. Bạn có thể nghe rất nhiều về những phương pháp phân tích kỹ thuật, các chiến lược đầu tư, nhưng nếu không hiểu và quản lý được cảm xúc của chính mình, bạn sẽ rất dễ đưa ra những quyết định sai lầm.
Phân Biệt Hai Loại Cảm Xúc
Một người mới bước chân vào thị trường thường không biết rằng có hai loại cảm xúc rất khác nhau. Điều này dẫn đến việc họ dễ dàng nhầm lẫn và không thể kiểm soát cảm xúc khi đưa ra các quyết định tài chính.
“Mình phải phân biệt được giữa hai cảm xúc” – một câu nói quan trọng mà bạn nên ghi nhớ. Một loại cảm xúc bạn có thể chỉnh sửa, xử lý, trong khi loại còn lại thì không thể. Vấn đề là, nhiều người không nhận ra rằng hai cảm xúc này có nguồn gốc hoàn toàn khác nhau, và cách giải quyết cũng không giống nhau.
Anh nhấn mạnh: “Cái cảm xúc này đó mình chỉnh sửa được, còn cái cảm xúc kia mình không bao giờ giải quyết được”. Chính việc không phân biệt được hai loại cảm xúc này khiến cho nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những người mới, mắc kẹt trong sự rối rắm, hoang mang và dẫn đến thất bại.
Cảm Xúc Đầu Tiên: Không Có Hệ Thống
Cảm xúc đầu tiên mà bạn có thể kiểm soát và giải quyết là cảm giác không biết mình đang làm gì. Đây là cảm xúc mà tất cả những người mới khi bước vào thị trường tài chính đều gặp phải. Bạn không biết khi nào nên mua, khi nào nên bán, và thậm chí không biết mình có nên tiếp tục giữ cổ phiếu hay không.
Anh gọi đây là “cảm giác không hệ thống”, bởi bạn bước vào thị trường mà không có hệ thống, không biết mình nên làm gì ở từng giai đoạn. “Đây là cảm giác mà mình không biết con đường phía trước sẽ như thế nào, không có phương hướng rõ ràng”.
Để giải quyết vấn đề này, bạn cần xây dựng hoặc học hỏi từ một hệ thống đầu tư rõ ràng. Có hai cách để bạn làm điều này:
- Tự nghiên cứu và phát triển hệ thống của riêng mình. Đây là một con đường dài và đòi hỏi rất nhiều thời gian, tiền bạc. Như anh chia sẻ: “Tụi em mà tự nghiên cứu ra, sẽ tốn nhiều năm và không biết số tiền nó sẽ tốn bao nhiêu. Có khi nghiên cứu xong còn chưa chắc là mình có hoàn thiện được hệ thống hay không”.
- Học từ những người đã thành công. Bạn có thể tiết kiệm rất nhiều thời gian và tiền bạc nếu học hỏi hệ thống từ những người đã có kinh nghiệm và thành công. “Như mình không tự nghiên cứu cách mổ tim, mình cũng không tự nghiên cứu ra cách nấu phở. Mình học từ người khác và nhái lại hệ thống của họ”.
Tuy nhiên, bạn cần chọn người dạy thật cẩn thận. Bạn phải kiểm tra lịch sử, kinh nghiệm của họ để biết liệu hệ thống của họ có thực sự hiệu quả hay không. “Trước khi học hệ thống của người khác, mình cần xem xét rằng họ có thật sự giỏi . Nếu hệ thống của họ không vượt qua được những con số lớn thì không nên học”.
Cảm Xúc Thứ Hai: Sự Căng Thẳng Khi Danh Mục Đầu Tư Lớn
Loại cảm xúc thứ hai, mà anh nhấn mạnh là bạn không bao giờ có thể giải quyết hoàn toàn, chính là cảm giác căng thẳng khi danh mục đầu tư lớn. Đây là cảm xúc không thể tránh khỏi khi bạn bắt đầu có nhiều tiền trong thị trường.
Ví dụ, khi bạn sở hữu 10 tỷ đồng, thị trường có thể biến động 10% mỗi ngày. Điều này có nghĩa là bạn có thể mất hoặc lời 1 tỷ trong một ngày. Điều này tạo ra sự căng thẳng vô cùng lớn, vì tiền của bạn biến động rất mạnh.
“Mình có bao nhiêu kinh nghiệm, giao dịch bao nhiêu lần, cảm xúc này không bao giờ biến mất”, anh chia sẻ. Và thực tế là bạn sẽ không bao giờ có thể loại bỏ hoàn toàn cảm xúc này. Dù bạn là nhà đầu tư mới hay đã có nhiều năm kinh nghiệm, loại cảm xúc này luôn tồn tại.
Làm Thế Nào Để Giảm Thiểu Cảm Xúc Thứ Hai?
Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn cảm xúc căng thẳng này, bạn có thể giảm thiểu nó. Bí quyết nằm ở việc quản lý tài chính cá nhân một cách thông minh, đảm bảo rằng bạn luôn có đủ tiền để trang trải cuộc sống, bất kể thị trường diễn biến như thế nào.
Anh khuyên rằng: “Mình cần có đủ tiền trong giỏ đạn của mình để trang trải chi phí ăn uống, tiền nhà, tiền điện, nước, và các chi phí sinh hoạt trong ít nhất là 5 năm trở lên”. Khi bạn biết rằng mình có đủ tiền để sống mà không cần lo lắng về biến động ngắn hạn của thị trường, cảm xúc căng thẳng sẽ giảm đi rất nhiều.
Ví dụ, nếu chi phí hàng năm của bạn là 100.000 đô la, bạn nên có ít nhất 1 triệu đô la để đảm bảo rằng bạn có thể trang trải mọi chi phí trong 10 năm tới. Khi có đủ tiền trong giỏ chi phí, bạn sẽ cảm thấy yên tâm hơn, và cảm xúc lo lắng về biến động thị trường sẽ giảm xuống 50-60%.
Kết Luận: Làm Chủ Cảm Xúc Để Thành Công
Quản lý cảm xúc trong đầu tư là một quá trình lâu dài và phức tạp. Hệ thống đầu tư rõ ràng sẽ giúp bạn loại bỏ cảm giác hoang mang, không biết phải làm gì, nhưng sự căng thẳng khi danh mục đầu tư lớn sẽ luôn tồn tại.
Để thành công, bạn phải làm chủ được cả hai loại cảm xúc này. Bạn cần một hệ thống đầu tư hoàn chỉnh để biết mình nên làm gì ở mỗi giai đoạn của thị trường, đồng thời phải quản lý tài chính cá nhân để giảm thiểu áp lực từ những biến động thị trường.
“Đừng nghĩ rằng bạn có thể tự học mọi thứ trên mạng. Đầu tư không phải là thứ mà bạn có thể tự học mà không có hướng dẫn”.
Comments (No)