Không phận Nga: “Đường tắt” triệu đô của Trung Quốc vs. “Đường vòng” 3 giờ bay của Mỹ?

✅Tại sao Mỹ lại muốn cấm các hãng hàng không Trung Quốc bay qua không phận Nga?

✅Nếu bị cấm bay qua Nga thật, các hãng Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng gì?

✅Mấy ông lớn “choảng” nhau, vậy chuyện này ảnh hưởng gì đến giá vé máy bay của tôi không?

Cuộc Chiến Không Phận Nga: Khi Hãng Hàng Không Trung Quốc Nổi Giận Và Bài Học “Cạnh Tranh Không Cân Sức”

Trên thế giới rộng lớn của ngành hàng không, bầu trời không chỉ là một khoảng không xanh vô tận. Nó là một bàn cờ chiến lược, một khu chợ toàn cầu, nơi mỗi “con đường tắt” đều trị giá hàng triệu đô la. Và trong nhiều năm, “con đường tắt” béo bở nhất, con đường tơ lụa trên không nối liền châu Á và Bắc Mỹ, chính là dải lụa mềm mại mang tên không phận Nga.

Câu chuyện của chúng ta bắt đầu không phải với một chiếc máy bay, mà với một tờ giấy. Một đề xuất, nghe có vẻ khô khan, được đặt lên bàn của Bộ Giao thông Vận tải Mỹ (DOT) dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump. Tờ giấy đó, nếu được ký, sẽ là một quả bom nổ chậm.

Nội dung của nó rất đơn giản: Cấm tất cả các hãng hàng không Trung Quốc bay qua không phận Nga trên các chuyến bay đến và đi từ Mỹ.

Tin tức này lan đi nhanh hơn một chiếc Boeing 747. Và ở phía bên kia Thái Bình Dương, trong các tòa nhà văn phòng sang trọng ở Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Châu, một cơn địa chấn thực sự đã xảy ra.

“Cú Sốc” Tại Washington Và Làn Sóng Phản Đối Từ Phương Đông

Tại trụ sở của China Eastern Airlines (Hãng hàng không Phương Đông Trung Quốc), không khí đặc quánh lại. Chị Phương Đông, như chúng ta có thể gọi một cách nhân hóa, nổi tiếng là người cẩn thận, chi li từng đồng nhiên liệu. Nghe tin này, chị như ngồi trên đống lửa.

“Không thể được!” chị lẩm bẩm. Các nhà phân tích của chị ngay lập tức chạy số liệu. Kết quả khiến họ tái mặt. Trong một lá thư phản đối khẩn cấp gửi đến Bộ Giao thông Vận tải Mỹ, chị Phương Đông đã vạch rõ vấn đề.

Việc “tránh” không phận Nga không chỉ đơn giản là bay vòng. Nó đồng nghĩa với việc các tuyến bay quan trọng của họ sẽ bị kéo dài thêm từ 2 đến 3 giờ đồng hồ. Ba giờ bay! Đó là một cơn ác mộng.

“Mọi người có hiểu 3 giờ bay nghĩa là gì không?” chị Phương Đông than thở trong một cuộc họp nội bộ. “Đó là hàng tấn nhiên liệu bị đốt cháy thêm. Đó là chi phí bảo trì tăng vọt. Và quan trọng nhất, đó là nguy cơ lỡ chuyến bay nối chuyến của hành khách tăng lên theo cấp số nhân! Uy tín của chúng ta sẽ đi về đâu?”

Vấn đề không chỉ dừng lại ở chi phí. Nó là sự hỗn loạn vận hành.

Trong khi đó, ở Quảng Châu, Anh Ba Bự, tức China Southern Airlines (Hãng hàng không Phương Nam Trung Quốc), cũng đang “nhảy dựng” lên. Anh Ba Bự là người thực tế, luôn nghĩ đến con số và hành khách. Anh có một nỗi lo còn cấp bách hơn cả nhiên liệu.

“Mùa cao điểm!” Anh hét lên với đội ngũ của mình. “Mùa du lịch từ ngày 1 tháng 11 đến 31 tháng 12 đang đến! Chúng ta đã bán vé rồi!”

Trong hồ sơ gửi cho Mỹ, Anh Ba Bự đưa ra một con số biết nói: Ít nhất 2.800 hành khách đã đặt vé cho mùa lễ hội cuối năm. Nếu lệnh cấm này có hiệu lực, toàn bộ 2.800 con người này sẽ cần phải đặt lại vé.

Hãy tưởng tượng sự hỗn loạn. Hàng ngàn cuộc gọi đến tổng đài. Hàng ngàn email phàn nàn. Những kế hoạch đoàn tụ gia đình, những chuyến công tác quan trọng, tất cả đều có nguy cơ bị “trục trặc” nghiêm trọng. Đó không chỉ là một sự bất tiện; đó là một thảm họa PR đang chờ trực.

Đại diện lớn nhất, Air China (Hãng hàng không Quốc gia Trung Quốc), cũng không thể ngồi yên. Với tư cách là hãng bay mang cờ quốc gia, Anh Quốc Gia phát đi một thông điệp ngoại giao hơn, nhưng không kém phần cứng rắn. Họ cho rằng quyết định này sẽ “ảnh hưởng tiêu cực” đến một “số lượng lớn” hành khách ở cả Mỹ và Trung Quốc.

Sáu hãng hàng không lớn của Trung Quốc đồng loạt gửi thư phản đối. Họ lập luận rằng đây là một động thái không công bằng, gây gián đoạn thị trường và trừng phạt… chính hành khách.

Lý Do Thực Sự: “Con Gà Tức Nhau Tiếng Gáy” Của Các Hãng Bay Mỹ

Nhưng tại sao Bộ Giao thông Vận tải Mỹ lại đưa ra một đề xuất “gây hấn” như vậy?

Câu trả lời nằm ở sự bất bình đẳng. Phía Mỹ cho rằng, việc các hãng bay Trung Quốc được bay qua Nga đã tạo ra một “lợi thế không công bằng”. Họ có thời gian bay ngắn hơn đáng kể, đồng nghĩa với chi phí vận hành thấp hơn. Trong khi các đối thủ Mỹ của họ… thì không.

Và để hiểu tại sao các hãng Mỹ “không”, chúng ta phải quay ngược thời gian về tháng 3 năm 2022.

Đó là thời điểm chiến tranh Nga-Ukraine nổ ra. Để đáp trả, Washington đã cấm các chuyến bay của Nga bay qua không phận Mỹ. Điện Kremlin, không một chút chậm trễ, đã trả đũa. Họ tuyên bố cấm tất cả các hãng hàng không Mỹ và nhiều hãng hàng không nước ngoài khác (chủ yếu là châu Âu) bay qua không phận rộng lớn của mình.

Bầu trời Nga, từ một con đường tơ lụa, bỗng chốc biến thành một “vùng cấm bay” khổng lồ đối với các hãng phương Tây.

Nhưng, Nga không cấm các hãng hàng không Trung Quốc.

Và thế là, một sự phân chia kỳ lạ đã diễn ra trên bầu trời.

“Kẻ Châm Ngòi” United Airlines Và Nỗi Đau Mất Thị Phần

Trong một văn phòng ở Chicago, Anh Hiệp Nhất, tức United Airlines, đang nhìn vào bản đồ bay của mình với ánh mắt “cay cú”.

Trước đây, United Airlines từng tự hào khai thác các tuyến bay thẳng béo bở đến Trung Quốc, nối liền các thành phố lớn như Thượng Hải, Bắc Kinh với các trung tâm của họ ở Newark/New York, Washington D.C., và Chicago.

Nhưng giờ đây, vì lệnh cấm của Nga, họ không thể bay qua đó. Họ phải bay đường vòng, qua Thái Bình Dương, qua Bắc Cực, hoặc thậm chí là vòng xuống phía Nam. Những chuyến bay này dài hơn, tốn kém hơn khủng khiếp. Nhiều tuyến bay trở nên không khả thi về mặt kinh tế. United đã phải tạm dừng các dịch vụ bay thẳng này, nhìn thị trường rơi vào tay đối thủ.

Anh Hiệp Nhất nhìn thấy Chị Phương Đông (China Eastern) và Anh Ba Bự (China Southern) ngày ngày “phè phè” bay trên con đường tắt qua Nga, hạ cánh xuống Mỹ với thời gian bay ngắn hơn, giá vé rẻ hơn. Khách hàng, tất nhiên, sẽ chọn nơi nào rẻ hơn và nhanh hơn.

Các hãng hàng không Trung Quốc đã tận dụng triệt để “lợi thế” này để tăng thị phần quốc tế của mình.

“Không thể chấp nhận được!” Anh Hiệp Nhất bực bội. “Đây không phải là cạnh tranh công bằng! Chúng ta bị cấm, còn họ thì không. Họ đang hưởng lợi trên sự bất lợi của chúng ta!”

Thế là, Anh Hiệp Nhất quyết định hành động. Họ không chỉ ủng hộ đề xuất của chính quyền Trump. Họ còn muốn nó đi xa hơn.

“Nếu đã cấm,” United viết trong hồ sơ gửi lên Bộ Giao thông Vận tải, “thì phải cấm cho triệt để!”

Màn Kịch “Nằm Không Cũng Dính Đạn” Của Cathay Pacific

Sự ghen tị của United Airlines lớn đến mức họ quyết định “chỉ điểm” thêm một đối thủ nữa, một người tưởng chừng không liên quan: Cathay Pacific.

“Kìa kìa!” United chỉ tay về phía Hồng Kông. “Còn cô Cathay Pacific nữa! Hãng này vẫn đang bay qua Nga trên các chuyến bay từ Hồng Kông đến Mỹ đó!”

Đây quả thực là một tình huống “nằm không cũng dính đạn” điển hình. Cathay Pacific, có trụ sở tại Hồng Kông, về mặt kỹ thuật không phải là một hãng bay của Trung Quốc đại lục. Họ có một mô hình hoạt động riêng. Nhưng trong mắt của United, bất cứ ai được bay qua không phận Nga đều là “kẻ thù” của sự công bằng.

United kêu gọi chính quyền ông Trump mở rộng lệnh cấm này để bao gồm cả Cathay Pacific và các hãng hàng không khác có trụ sở tại Hồng Kông. Màn “tố cáo” này cho thấy sự cạnh tranh trong ngành hàng không khốc liệt đến mức nào. Nó không còn là chuyện kinh doanh thuần túy, nó là một cuộc chiến “một mất một còn” về lợi thế địa chính trị.

Tiếng Nói Của “Hội Phụ Huynh” Airlines for America

Câu chuyện sẽ không hoàn chỉnh nếu thiếu tiếng nói của “hội phụ huynh”. Airlines for America (A4A), một hiệp hội thương mại khổng lồ đại diện cho các ông lớn như American Airlines, Delta Air Lines và chính United Airlines, đã ngay lập tức lên tiếng.

Dĩ nhiên, họ ca ngợi nỗ lực của Chính phủ Mỹ.

Nhưng cách họ nói mới thực sự thú vị. Họ không dùng những từ ngữ nặng nề như “cấm” hay “trừng phạt”. Họ dùng một thuật ngữ rất “kinh doanh”: “Duy trì sự cân bằng”.

A4A kêu gọi Bộ Giao thông Vận tải “tiếp tục duy trì sự cân bằng trong số lượng chuyến bay chở khách của các hãng hàng không Mỹ và Trung Quốc”. Họ muốn đảm bảo rằng “mức độ công suất hành khách duy trì hợp lý, gắn liền với nhu cầu thị trường”.

Đọc giữa các hàng chữ, thông điệp của A4A rất rõ ràng: “Một là, các ông phải đàm phán sao đó cho Nga mở lại bầu trời để con cái chúng tôi (United, Delta, American) được bay đường tắt giống như các hãng Trung Quốc. Hai là, nếu không làm được điều đó, thì phải cấm hết bọn họ đi đường tắt, để tất cả cùng phải bay đường vòng. Phải ‘cân bằng’ như thế mới công bằng!”

Đây là một màn vận động hành lang kinh điển, sử dụng ngôn từ “công bằng thị trường” để che đậy một yêu cầu bảo hộ rõ ràng.

Bài Học 3000 Từ Về Cạnh Tranh, Địa Chính Trị Và Người Tiêu Dùng

Câu chuyện ồn ào này, với những lá thư phản đối, những lời “mách lẻo” và những con số thiệt hại, không chỉ là một mẩu tin tức về hàng không. Nó là một bài học kinh doanh và địa chính trị sâu sắc, dài gần 3000 từ.

Bài học đầu tiên: Sân chơi không bao giờ phẳng.

Trong kinh doanh quốc tế, đặc biệt là ngành hàng không, không có cái gọi là “sân chơi hoàn toàn công bằng”. Một quyết định chính trị ở Moscow, một lệnh trừng phạt từ Washington, có thể ngay lập tức định hình lại toàn bộ bản đồ cạnh tranh. Các hãng hàng không Trung Quốc có lợi thế không phận Nga không phải vì họ giỏi hơn, mà vì bối cảnh địa chính trị cho phép. Các hãng Mỹ mất lợi thế cũng không phải vì họ kém, mà vì chính sách của chính phủ họ.

Doanh nghiệp, dù lớn đến đâu, vẫn chỉ là những con thuyền nhỏ trên đại dương chính trị. Một cơn sóng thần (như chiến tranh Nga-Ukraine) có thể thay đổi mọi hải trình.

Bài học thứ hai: “Cạnh tranh không lành mạnh” là một khái niệm co giãn.

Ai là người “không lành mạnh” ở đây?

• Theo góc nhìn của United Airlines, các hãng Trung Quốc đang cạnh tranh không lành mạnh vì họ có một “con đường tắt” mà United bị cấm.
• Theo góc nhìn của China Southern, đề xuất của Mỹ mới là không lành mạnh, vì nó đơn phương trừng phạt họ, buộc 2.800 hành khách của họ vào thế kẹt và phá vỡ các quy tắc thị trường tự do.

Sự thật là, cả hai đều đúng từ góc nhìn của mình. United đòi hỏi một sự “công bằng” về điều kiện (cùng bay đường vòng), trong khi các hãng Trung Quốc đòi hỏi sự “công bằng” về quy tắc (đừng can thiệp vào hoạt động của chúng tôi).

Điều này cho thấy, khi lợi ích kinh tế xung đột, “công bằng” thường là từ được dùng để biện minh cho bên nào đang chịu thiệt.

Bài học thứ ba (và quan trọng nhất): Khách hàng luôn là người chịu thiệt cuối cùng.

Đây là chi tiết hài hước nhưng cũng bi đát nhất. Các ông lớn (Mỹ, Nga, Trung Quốc) và các “đại gia” (United, China Eastern) đang đấu đá nhau. Nhưng ai là người trả tiền cho cuộc chiến này?

• 2.800 hành khách của China Southern (và hàng ngàn người khác) sẽ phải đối mặt với các chuyến bay bị hủy, kế hoạch xáo trộn, và sự bực bội.
• Nếu lệnh cấm được thông qua, China Eastern sẽ bay thêm 2-3 giờ. Họ sẽ không tự mình chịu khoản chi phí nhiên liệu khổng lồ đó. Họ sẽ làm gì? Họ sẽ tăng giá vé.
• Khi các hãng Trung Quốc tăng giá vé (vì phải bay vòng), họ mất đi lợi thế cạnh tranh. Khi tất cả các hãng (cả Mỹ và Trung Quốc) đều phải bay đường vòng, chi phí vận hành chung của toàn thị trường sẽ tăng lên.
• Kết quả cuối cùng: Giá vé máy bay từ Mỹ đến Trung Quốc sẽ tăng vọt cho tất cả mọi người.

Cuối cùng, dù Anh Hiệp Nhất (United) có “thắng” trong việc buộc các đối thủ Trung Quốc phải bay đường vòng giống mình, thì người tiêu dùng Mỹ và Trung Quốc cũng là người “thua”. Họ sẽ phải trả nhiều tiền hơn cho một dịch vụ chậm hơn.

Bài học kết luận: Không có “đường tắt” nào là mãi mãi.

Câu chuyện về cuộc chiến không phận Nga là một lời nhắc nhở rằng bất kỳ lợi thế cạnh tranh nào dựa trên các yếu tố bên ngoài (như đặc quyền địa chính trị) đều vô cùng mong manh. Các hãng hàng không Trung Quốc đã tận hưởng “con đường tắt” đó, nhưng nó cũng có thể bị lấy đi bất cứ lúc nào, không phải bởi Moscow, mà bởi một quyết định ở Washington.

Trong thế giới toàn cầu hóa nhưng ngày càng chia rẽ, bài học cho các doanh nghiệp là phải đa dạng hóa, không chỉ dựa vào một lợi thế duy nhất. Và bài học cho các nhà hoạch định chính sách là, mỗi hành động “trả đũa” hay “cân bằng” đều tạo ra những hậu quả không mong muốn. Và người gánh chịu những hậu quả đó, trớ trêu thay, thường là những người dân thường, những hành khách chỉ muốn một chuyến bay an toàn, đúng giờ, với giá cả phải chăng.

Và thế là, trên bầu trời, cuộc chiến giành giật “con đường tắt” vẫn tiếp diễn, như một vở kịch kịch tính, đôi chút hài hước, nhưng cuối cùng lại là một câu chuyện buồn về chi phí của sự bất hòa.

Áp Dụng Thông Tin Này Vào Bản Thân Như Thế Nào?

Câu chuyện ồn ào này không chỉ là của các ông lớn hàng không hay các chính trị gia. Nó là một bài học đắt giá cho bất kỳ ai đang “bay” trên hành trình sự nghiệp và cuộc sống của chính mình.

Hãy tự hỏi: “Con đường tắt không phận Nga” của bạn là gì?

Đó có thể là một mối quan hệ tốt với sếp cũ, một kỹ năng đặc biệt đang “hot” nhưng bạn biết sẽ sớm lỗi thời, hay một lợi thế “trời cho” nào đó mà đồng nghiệp của bạn không có. Câu chuyện của China Eastern và China Southern là một lời cảnh tỉnh: Đừng bao giờ xây dựng toàn bộ chiến lược, toàn bộ sự nghiệp của mình, chỉ dựa trên một “đường tắt”.

Bởi vì “con đường tắt” đó có thể bị đóng lại bất cứ lúc nào bởi một “chính quyền Trump” bất ngờ—một sếp mới được bổ nhiệm, một quy tắc công ty thay đổi, một đối thủ mới xuất hiện, hay đơn giản là chiến tranh Nga-Ukraine (một biến cố thị trường) xảy ra.

Khi đó, nếu bạn không chuẩn bị “đường bay vòng”—tức là năng lực cốt lõi, kỹ năng nền tảng và uy tín thực sự—bạn sẽ rơi vào tình thế hỗn loạn y như Anh Ba Bự (China Southern) phải vội vã đặt lại 2.800 vé cho khách hàng của mình. Lợi thế dựa vào bên ngoài rất mong manh; năng lực nội tại mới là thứ bền vững.

Mặt khác, chúng ta cũng thường là “Anh Hiệp Nhất” (United Airlines). Chúng ta “cay cú” khi thấy người khác có lợi thế mà mình không có. Chúng ta phàn nàn về sự “không công bằng”. Và đôi khi, chúng ta cố gắng “kêu gọi” sếp (như cách United kêu gọi Bộ Giao thông Vận tải) để “cân bằng” lại cuộc chơi—thường là bằng cách kéo người khác xuống.

Nhưng bài học ở đây là gì? Nỗ lực của United không giúp họ bay nhanh hơn. Nó chỉ khiến tất cả mọi người bay chậm hơn và tất cả khách hàng phải trả giá đắt hơn.

Thay vì tập trung vào việc triệt hạ “đường tắt” của đối thủ, chiến lược thông minh hơn là tìm kiếm một “đường bay” mới của riêng mình. Có thể là một tuyến đường không ai nghĩ đến, một dịch vụ khách hàng tốt hơn, hoặc một công nghệ mới.

Và cuối cùng, bài học quan trọng nhất: Chúng ta, những nhân viên, những người tiêu dùng, những công dân bình thường, chính là “hành khách” trong câu chuyện này.

Khi các phòng ban trong công ty đấu đá nhau, nhân viên là người chịu thiệt (ôm thêm việc). Khi các tập đoàn vận động hành lang, người tiêu dùng là người trả giá (giá vé cao hơn).

Vì vậy, hãy là một “hành khách thông thái”. Hãy hiểu bức tranh lớn. Hãy nhận ra khi nào mình đang phải trả giá cho “cuộc chiến không phận” của những người khác. Và quan trọng nhất, hãy tự xây dựng “chiếc máy bay” của riêng mình (kỹ năng, tài chính, các mối quan hệ) thật vững chắc, để dù có phải bay đường vòng, bạn vẫn luôn đến được đích.

LỜI KÊU GỌI KẾT THÚC

Cuộc chiến trên bầu trời vẫn chưa bao giờ kết thúc, nó chỉ thay đổi hình dạng.

Trong công việc và cuộc sống, bạn đã từng là “Anh Hiệp Nhất” (United) cay cú vì mất lợi thế, hay là “Anh Ba Bự” (China Southern) bỗng dưng bị “cấm cửa” bởi một quyết định từ trên trời rơi xuống?

Bạn nghĩ sao về “sự cân bằng” mà Airlines for America yêu cầu? Liệu đó có phải là cạnh tranh công bằng, hay chỉ là một hình thức “chơi không đẹp” đầy tinh vi?

Hãy để lại bình luận bên dưới về “cuộc chiến không phận” của chính bạn và bài học bạn rút ra.

Bài viết tương tự

Đàm phán thương mại Mỹ Ấn: 15 tỷ USD dầu mỏ có đủ để dỡ bỏ “bức tường thuế quan”

Nguồn

Không phận Nga không thể thiếu