✅Làm sao để tìm ra “công thức thành công” phù hợp nhất với sự nghiệp của tôi?
✅Áp dụng “công thức thành công” có phải là sao chép, không sáng tạo không?
Nam là một gã trai không tệ. Ít nhất, đó là những gì cậu tự nhủ mỗi sáng khi nhìn vào gương. Ở tuổi ba mươi, Nam có một công ty khởi nghiệp nhỏ, một vài vết chân chim nơi khóe mắt khi cười, và một niềm tin sắt đá rằng mình có thể tự mình tạo ra mọi thứ trên đời. Cái tôi của Nam, phải nói là, to hơn cả tòa nhà Landmark 81 một chút. Và chính cái tôi đó đã dẫn cậu đến một ngã ba đường định mệnh, bắt đầu bằng một quyết định tưởng chừng đơn giản: xây một ngôi nhà.
Chương 1: Mê Hồn Trận Của Những Bản Thiết Kế Và Cái Tôi Muốn “Độc Nhất Vô Nhị”
“Anh muốn một cái gì đó thật đặc biệt,” Nam dõng dạc tuyên bố với ông Hùng, vị kiến trúc sư già có mái tóc muối tiêu và cặp kính trễ xuống tận sống mũi. “Một cái gì đó mà người ta nhìn vào là biết ngay, ‘À, nhà của Nam, không lẫn vào đâu được’.”
Ông Hùng gật gù, lật giở những cuốn catalogue dày cộp. “Tất nhiên rồi cậu Nam. ‘Đặc biệt’ thì có nhiều kiểu. Ở đây chúng ta có phong cách kiến trúc cổ điển, uy nghi và bề thế. Đây là kiến trúc tân cổ điển, là sự chắt lọc tinh hoa, vừa sang trọng vừa thanh lịch. Kia là kiến trúc hiện đại, tập trung vào công năng và không gian mở. Rồi còn có phong cách tối giản của Nhật Bản, hay thậm chí là phong cách công nghiệp (industrial), bụi bặm và cá tính.”
Đầu óc Nam quay cuồng. Cổ điển thì hơi nặng nề. Hiện đại thì có vẻ hơi… phổ thông. Tối giản thì lại trống trải quá. Cậu muốn một thứ gì đó vừa đẹp, vừa sang, lại vừa thể hiện được cái tầm của mình.
“Hay là… mình kết hợp đi chú?” Nam đề xuất một ý tưởng mà cậu cho là thiên tài. “Mình lấy một chút cột của cổ điển, thêm cái vòm của tân cổ điển, rồi cửa sổ thì làm kiểu hiện đại, nội thất thì tối giản. Một công trình để đời luôn!”
Ông Hùng ngước cặp kính lên, nhìn Nam một cách kiên nhẫn. Cái nhìn đó không phải là sự ngưỡng mộ, mà giống như một bác sĩ nhìn một bệnh nhân đang tự kê đơn thuốc cho mình.
“Cậu Nam này,” ông Hùng chậm rãi nói, “Cậu có biết tại sao phong cách tân cổ điển lại được giới thượng lưu ưa chuộng suốt hàng trăm năm qua không?”
Nam lắc đầu.
“Bởi vì nó ổn định,” ông Hùng nhấn mạnh. “Nó là một công thức đã được chứng minh. Những bộ óc vĩ đại nhất của ngành kiến trúc đã dành cả đời để nghiên cứu, để thử và sai, để tìm ra tỷ lệ vàng, đường nét hoàn hảo, sự cân bằng tuyệt đối giữa vẻ đẹp và sự trang nhã. Họ đã làm hết những sai lầm để chúng ta không cần phải lặp lại nữa. Chọn tân cổ điển không phải là lười biếng, mà là lựa chọn sự chắc chắn. Cậu muốn một ngôi nhà đẹp và sang trọng, đúng không? Vậy tại sao lại phải tốn thời gian và tiền bạc để tự mình mày mò một công thức mới, trong khi đã có sẵn một công thức đảm bảo thành công?”
Lời nói của ông Hùng như một gáo nước lạnh dội vào cái tôi đang bừng bừng của Nam. Cậu im lặng. “Công thức đã được chứng minh”. Cụm từ đó cứ lởn vởn trong đầu cậu, gợi lại những ký ức không mấy vui vẻ về một “ngôi nhà” khác mà cậu đã từng cố gắng tự mình xây dựng từ con số không.
Chương 2: “Ngôi Nhà” Kinh Doanh Sụp Đổ Và Bài Học Về Việc Không Chịu Học Hỏi
Năm năm trước, Nam cũng đã từng ngồi trong một quán cà phê với một nhà đầu tư, cũng với cái giọng điệu đầy tự tin y hệt. Cậu trình bày về dự án khởi nghiệp của mình – một ứng dụng giao đồ ăn “độc nhất vô nhị”.
“App của em khác biệt lắm anh. Em sẽ không đi theo lối mòn của mấy ông lớn đâu. Em sẽ tự xây dựng quy trình, tự tạo ra mô hình marketing riêng,” Nam hùng hồn.
Nhà đầu tư, một người đàn ông dày dạn kinh nghiệm, hỏi cậu: “Em đã nghiên cứu các mô hình thành công của đối thủ chưa? Em đã học hỏi từ những sai lầm của các startup đi trước chưa?”
Nam, với cái tôi của một chàng trai trẻ, đã phẩy tay. “Em không cần. Em tin vào sự sáng tạo của mình.”
Và kết quả? “Ngôi nhà” kinh doanh của Nam sụp đổ chỉ sau một năm. Cậu đốt sạch tiền tiết kiệm và một khoản vay không nhỏ. Cậu tự mình mày mò hệ thống vận hành, để rồi shipper thì lạc đường, đơn hàng thì rối tung. Cậu tự sáng tạo chiến dịch marketing, để rồi thông điệp thì khó hiểu, chi phí thì trên trời mà không một ai biết đến.
Cậu đã sai ở đâu? Nam đã không nhận ra rằng, cũng giống như kiến trúc, kinh doanh cũng có những công thức thành công đã được chứng minh. Những nguyên tắc về quản trị dòng tiền, về marketing-mix, về xây dựng chuỗi cung ứng… tất cả đều là kiến thức đã được đúc kết từ hàng triệu thất bại và thành công của người khác. Cậu đã từ chối học hỏi vì nghĩ rằng “mình biết làm tiền”. Cái tôi của người đàn ông đã ngăn cản cậu thừa nhận rằng mình không biết, và đó là rào cản lớn nhất trên con đường dẫn đến thành công tài chính.
Nam chợt nhận ra, việc cậu khăng khăng đòi tạo ra một phong cách kiến trúc “độc lạ” cũng y hệt như việc cậu đã từ chối học các mô hình kinh doanh năm xưa. Cậu đang cố gắng phát minh lại bánh xe, trong khi người ta đã đi xe hơi từ lâu rồi.
Chương 3: “Ngôi Nhà” Tình Cảm Lận Đận Và Sự Thật Về “Chiếc Áo Sơ Mi Trắng”
Sự thật phũ phàng là, có hai vấn đề mà cái tôi của đàn ông thường khiến họ thất bại thảm hại: tiền bạc và phụ nữ. Nam đã “ngã sấp mặt” với vấn đề đầu tiên. Còn vấn đề thứ hai? Cũng chẳng khá khẩm hơn là bao.
Cậu thích Linh, cô gái làm cùng tầng trong tòa nhà văn phòng. Linh xinh đẹp, thông minh và có nụ cười tỏa nắng. Và Nam, với niềm tin cố hữu rằng mình “biết tuốt” về phụ nữ, đã lao vào chinh phục cô theo cách của riêng mình.
Cậu nghĩ rằng phụ nữ thích những điều bất ngờ, lãng mạn như trong phim. Lần hẹn đầu tiên, cậu thuê hẳn một dàn nhạc violin chơi dưới sảnh công ty để tặng hoa cho Linh. Kết quả? Linh ngượng chín cả mặt, còn đám đông thì xì xào bàn tán khiến cô chỉ muốn độn thổ.
Lần thứ hai, cậu nghe loáng thoáng Linh thích đọc sách. Cậu bèn mua tặng cô một cuốn sách triết học dày cộp mà chính cậu còn chưa đọc hết trang đầu tiên. Linh lịch sự cảm ơn, nhưng Nam có thể thấy cô hơi bối rối.
Mọi chuyện trở nên tồi tệ khi cậu cố gắng thể hiện sự “sành điệu”. Cậu mặc một chiếc áo sơ mi hoa hòe hoa sói, xịt một lớp nước hoa nồng nặc và cố gắng bắt chuyện bằng những câu nói sáo rỗng học được trên mạng. Cậu nghĩ mình thật ngầu, nhưng trong mắt Linh, có lẽ cậu chỉ giống một anh chàng màu mè, thiếu đi sự chân thành.
Sau vài lần thất bại, Nam chán nản tâm sự với ông Hùng trong một lần ghé qua xem bản vẽ chi tiết.
Ông Hùng cười khà khà. “Cậu lại cố gắng ‘sáng tạo’ đấy à? Cậu biết không Nam, chinh phục một cô gái đôi khi không cần phức tạp vậy đâu. Nó cũng có công thức đấy.”
“Công thức ạ?” Nam ngạc nhiên.
“Đúng vậy. Một công thức đã được chứng minh qua hàng thế kỷ. Cậu nghĩ xem, trong mọi hoàn cảnh, từ đi học, đi làm, đi đám cưới, thậm chí là đi ra mắt gia đình bạn gái, người đàn ông chỉ cần mặc một thứ gì là auto lịch sự, chỉn chu và không bao giờ sai?”
Nam ngẫm nghĩ một lúc rồi thốt lên: “Áo sơ mi trắng!”
“Chính xác!” ông Hùng búng tay. “Chiếc áo sơ mi trắng nó ổn định như phong cách tân cổ điển vậy. Nó không cần phải gào thét để gây chú ý, nhưng nó luôn thể hiện một sự tôn trọng, một vẻ nam tính điềm đạm. Người ta đã nghiên cứu và công nhận nó rồi. Cậu không cần phải tìm hiểu thêm. Trong giao tiếp cũng vậy, sự chân thành, lắng nghe và một chút hài hước tinh tế chính là ‘chiếc áo sơ mi trắng’. Nó luôn hiệu quả. Đừng cố gắng trở thành một người khác. Hãy là phiên bản tốt nhất, chỉn chu nhất của chính mình.”
Nam như bừng tỉnh. Hóa ra bấy lâu nay, cậu không chỉ cố xây một “ngôi nhà” kiến trúc kỳ quái, một “ngôi nhà” kinh doanh không có nền móng, mà còn cố xây một “ngôi nhà” tình cảm với những vật liệu màu mè, rẻ tiền. Cậu chợt nhớ đến Linh. Cô hay mặc những chiếc váy đơn giản, thanh lịch. Đặc biệt, có lần công ty tổ chức sự kiện, cô mặc một chiếc áo dài màu trắng. Vẻ đẹp ấy không cầu kỳ, không phô trương, nhưng lại khiến người khác phải ngước nhìn. Nó cũng là một vẻ đẹp “ổn định”, một công thức hoàn hảo mà thời gian không thể bào mòn.
Chương 4: Giác Ngộ – Khi Nào Cần Sáng Tạo, Khi Nào Cần “Sao Chép”
Ngày hôm đó, Nam quay lại văn phòng của ông Hùng. Cậu không còn vẻ tự tin thái quá như trước, thay vào đó là sự khiêm tốn và cầu thị.
“Chú Hùng,” Nam nói, “Cháu quyết định rồi. Cháu sẽ xây nhà theo phong cách tân cổ điển.”
Ông Hùng mỉm cười. “Một lựa chọn khôn ngoan.”
“Cháu đã hiểu ra,” Nam tiếp tục, giọng đầy chiêm nghiệm. “Không phải cái gì mình cũng phải tự nghiên cứu, tự làm sai rồi mới học được. Có những thứ đã được chứng minh là chân lý, là hiệu quả. Việc của mình là chấp nhận nó, áp dụng nó để giảm thiểu rủi ro, tiết kiệm thời gian và công sức. Như công thức đầu tư của một chuyên gia tài chính, như công thức nấu ăn của một đầu bếp nổi tiếng, hay như công thức kiến trúc mà chú nói.”
Nam nhận ra rằng, cuộc sống không đòi hỏi chúng ta phải là nhà phát minh trong mọi lĩnh vực. Năng lượng và sự sáng tạo của chúng ta là có hạn. Thay vì lãng phí nó vào những việc đã có sẵn “đáp án”, hãy dành nó cho những lĩnh vực thực sự mới mẻ, những nơi chưa ai khai phá. Giống như công nghệ blockchain mà cậu từng nghe, thứ mới ra đời từ năm 2009, đó mới là nơi cần sự nghiên cứu và mày mò. Còn xây một ngôi nhà đẹp, kiếm tiền bền vững, hay xây dựng một mối quan hệ chân thành – những việc đó đã có “sách giáo khoa” cả rồi.
Việc của một người thông minh là biết khi nào nên mở sách ra học, và khi nào nên tự mình viết một chương mới.
Chương 5: Xây Dựng Lại Cuộc Đời Trên Nền Tảng “Ổn Định”
Ngôi nhà của Nam bắt đầu được khởi công. Đúng như lời ông Hùng nói, mọi thứ diễn ra một cách trơn tru. Bản vẽ tân cổ điển chi tiết đến từng đường phào chỉ, từng tỷ lệ cột, giúp đội thi công làm việc một cách chính xác và nhanh chóng. Ngôi nhà dần hiện ra, vững chãi, thanh lịch và sang trọng. Nó đẹp một cách chắc chắn, không cần phải bàn cãi.
Cùng lúc đó, Nam áp dụng triệt để triết lý “công thức thành công” vào các khía cạnh khác của cuộc đời.
Trong kinh doanh, cậu gạt bỏ cái tôi, tìm đến những người cố vấn, đăng ký các khóa học về quản trị và marketing. Cậu học hỏi mô hình của những công ty thành công, điều chỉnh cho phù hợp với doanh nghiệp của mình. Công ty của Nam bắt đầu có lợi nhuận, những đồng lời ổn định và chắc chắn. Cậu không còn mơ mộng về việc “thay đổi thế giới” trong một đêm, mà tập trung vào việc xây dựng một nền móng kinh doanh vững chắc.
Trong chuyện tình cảm, Nam cất hết những chiếc áo sơ mi lòe loẹt. Cậu hẹn gặp Linh một lần nữa, trong một bộ trang phục đơn giản: quần tây, áo sơ mi trắng ủi phẳng phiu. Cậu không nói những lời hoa mỹ, không làm những hành động gây sốc. Cậu chỉ đơn giản là lắng nghe câu chuyện của cô, kể cho cô nghe về những thất bại và bài học của mình một cách chân thành, và pha trò bằng những câu chuyện hài hước, tự nhiên.
Và nó hiệu quả. Linh mỉm cười nhiều hơn. Cô nhìn thấy một Nam rất khác, không phải một anh chàng cố tỏ ra nguy hiểm, mà là một người đàn ông trưởng thành, biết mình là ai và không ngại thừa nhận những điểm yếu của mình.
Cái Kết Của Nam
Một buổi chiều cuối tuần, Nam và Linh cùng nhau đứng trên ban công của ngôi nhà đang dần hoàn thiện. Nhìn những đường nét tân cổ điển tinh xảo, Nam bất giác mỉm cười. Cậu đã từng muốn một thứ gì đó thật “khác biệt”, nhưng cuối cùng lại nhận ra, sự bình yên và thành công lại đến từ những điều đã được thời gian kiểm chứng.
Cuộc đời cũng giống như việc xây một ngôi nhà. Bạn có thể tốn cả thanh xuân để tự mình pha trộn xi măng, tự mình thiết kế một viên gạch không giống ai. Nhưng cách khôn ngoan hơn là sử dụng những bản thiết kế đã được chứng minh, những công thức đã được đúc kết, để xây nên một nền móng vững chắc. Từ nền móng đó, bạn có thể tự do trang trí, sáng tạo cho “nội thất” tâm hồn và cuộc sống của mình.
Làm Thế Nào Để Áp Dụng Bài Học Của Nam Vào Cuộc Sống Của Bạn?
Câu chuyện của Nam không chỉ là về việc xây nhà hay kinh doanh, nó là một triết lý sống. Dưới đây là cách bạn có thể áp dụng những bài học này vào chính cuộc đời mình:
1. Trong Sự nghiệp và Tài chính:
- Xác định “Công thức Tân cổ điển” của ngành: Tìm những người giỏi nhất trong lĩnh vực của bạn. Họ đã đi con đường nào? Họ đọc sách gì? Họ học những kỹ năng gì? Đừng ngại học hỏi và sao chép chiến lược của họ. Đó là cách đi tắt khôn ngoan nhất.
- Đầu tư vào kiến thức: Thay vì tự mình “thử và sai”, hãy sẵn sàng trả tiền để học hỏi từ sai lầm của người khác. Một khóa học, một người cố vấn (mentor) có thể giúp bạn tiết kiệm nhiều năm trời và hàng đống tiền bạc.
- Nắm vững nền tảng: Trước khi muốn “đột phá” hay “sáng tạo”, hãy chắc chắn bạn đã nắm vững những nguyên tắc cơ bản nhất trong công việc của mình. Nền móng có chắc thì nhà mới cao.
2. Trong Các Mối quan hệ và Cuộc sống cá nhân:
- Tìm ra “Chiếc áo sơ mi trắng” của bạn: Đâu là những giá trị cốt lõi, những đức tính chân thật nhất của bạn? Sự chân thành, lòng tốt, sự đáng tin cậy hay khiếu hài hước? Hãy tập trung thể hiện những điều đó thay vì cố gắng trở thành một ai khác. Sự chân thật luôn là công thức quyến rũ nhất.
- Học từ những mối quan hệ hạnh phúc: Quan sát những cặp đôi, những gia đình hạnh phúc xung quanh bạn. Công thức chung của họ là gì? Thường thì đó là sự tôn trọng, lắng nghe và giao tiếp cởi mở. Hãy học hỏi những điều đó.
- Dẹp bỏ cái tôi: Trong một cuộc tranh cãi, hãy tự hỏi: “Mình muốn đúng hay muốn hạnh phúc?”. Dẹp bỏ cái tôi để lắng nghe và thấu hiểu là chìa khóa để xây dựng những mối quan hệ bền vững.
3. Về Tư duy tổng thể:
- Phân biệt đâu là lúc cần sáng tạo: Hãy dành năng lượng sáng tạo của bạn cho những lĩnh vực mới mẻ, những vấn đề chưa có lời giải. Với những việc đã có “công thức” được chứng minh, hãy khiêm tốn học hỏi và áp dụng.
- Xem sai lầm là học phí: Dù là của bạn hay của người khác, mọi sai lầm đều là bài học. Người thông minh là người biết học từ sai lầm của người khác để không phải tự mình trả một cái giá quá đắt.
LỜI KÊU GỌI HÀNH ĐỘNG: ĐẾN LƯỢT CỦA BẠN!
Cuộc đời của mỗi chúng ta là một công trình lớn. Đừng để cái tôi ngăn cản bạn tham khảo những “bản thiết kế” thành công đã được chứng minh. Hãy biết tận dụng trí tuệ của những người đi trước để xây dựng một cuộc sống vững chãi và hạnh phúc hơn.
Bây giờ, hãy dành một phút để suy ngẫm:
Trong cuộc sống của bạn, lĩnh vực nào bạn đang cố gắng “phát minh lại bánh xe”? “Công thức thành công” hay “chiếc áo sơ mi trắng” mà bạn có thể áp dụng ngay từ hôm nay là gì?
Hãy chia sẻ câu chuyện và suy nghĩ của bạn ở phần bình luận bên dưới. Biết đâu, kinh nghiệm của bạn cũng sẽ là một “bản thiết kế” quý giá cho người khác. Và nếu bạn thấy câu chuyện của Nam hữu ích, đừng ngần ngại chia sẻ bài viết này đến những người bạn yêu quý!
| Lĩnh Vực / Vấn Đề | Công Thức / Bài Học Cốt Lõi |
|---|---|
| Ra Quyết Định Lớn & Phức Tạp(Xây nhà, đầu tư…) | Chọn Tân Cổ Điển: Ưu tiên giải pháp đã được thời gian kiểm chứng để giảm rủi ro, tiết kiệm công sức và đạt kết quả tốt. |
| Sự Nghiệp & Kiếm Tiền(Cái tôi quá lớn, tự mày mò dễ thất bại) | Học Công Thức Có Sẵn: Học hỏi mô hình, chiến lược từ người thành công. Đầu tư cho mentor/khóa học để tránh mất “học phí” vì sai lầm. |
| Giao Tiếp & Quan Hệ(Cố tỏ ra màu mè, thiếu chân thành) | Mặc Áo Sơ Mi Trắng: Đơn giản, chân thành và lịch sự luôn là công thức hiệu quả nhất. Tự tin đến từ phiên bản chỉn chu nhất của chính mình. |
| Thời Trang & Ấn Tượng(Không biết mặc gì, cố gắng độc lạ nhưng phản tác dụng) | Trung Thành Với Kinh Điển: Nam – sơ mi trắng, Nữ – áo dài trắng. Thanh lịch và kinh điển luôn ghi điểm trong mọi hoàn cảnh. |
| Tư Duy & Phát Triển Bản Thân(Lãng phí sáng tạo sai chỗ) | Biết Khi Nào Cần Sáng Tạo: Dành sáng tạo cho lĩnh vực mới. Với kiến thức nền tảng, khiêm tốn học hỏi và áp dụng công thức đã có. |
Làm sao để tìm ra “công thức thành công” phù hợp nhất với sự nghiệp của tôi?
Rất đơn giản, hãy bắt đầu bằng 3 bước:
Quan sát: Tìm 3-5 người thành công nhất trong lĩnh vực của bạn và xem họ đã đi con đường nào.
Phân tích: Họ có những kỹ năng cốt lõi nào? Họ đọc sách gì? Họ học hỏi từ ai? Đó chính là những mảnh ghép của công thức.
Hành động: Bắt đầu học một kỹ năng quan trọng nhất trong số đó. Đừng cố làm mọi thứ cùng lúc, hãy như Nam trong câu chuyện, chọn một “bản thiết kế” tân cổ điển và đi theo nó trước.
Áp dụng “công thức thành công” có phải là sao chép, không sáng tạo không?
Không hề! Bạn hãy hình dung thế này: một đầu bếp giỏi trước khi sáng tạo món ăn của riêng mình thì đều phải nắm vững công thức nấu các món cơ bản.
Áp dụng một công thức thành công cũng vậy, đó là bạn đang đứng trên vai người khổng lồ, sử dụng những nguyên tắc đã được chứng minh để xây một nền móng vững chắc. Khi nền móng đã chắc, bạn có thể thoải mái sáng tạo và xây “ngôi nhà” của riêng mình lên trên đó.
Tại sao tìm ra “công thức thành công” lại quan trọng trong cả chuyện tiền bạc lẫn tình cảm vậy?
Vì cả hai lĩnh vực này đều dễ bị “cái tôi” phá hoại nhất. Giống như Nam, chúng ta thường nghĩ mình “biết tuốt” về cách kiếm tiền hay cách chinh phục người khác. Nhưng sự thật là cả hai đều cần sự khiêm tốn để học hỏi.
Công thức chung cho cả hai chính là: Dám thừa nhận mình không biết, sau đó tìm người giỏi hơn để học hỏi kinh nghiệm của họ. Đó là con đường tắt thông minh nhất để tránh những sai lầm đắt giá.
Bài viết tương tự
Nghề tay trái thành công có chung 1 công thức
Công thức thành công nhanh chóng
Comments (No)